نکاتی از مدیریت رفتار در فضای مجازی
تلفن همراه امروزه یکی از راه های رایج برقراری ارتباط است. فضای مجازی و اینترنت علاوه بر محاسنی که دارند اما دغدغه ها را برای خانواده ها به وجود آوردند که ما در این مقاله به مدیریت رفتار در فضای مجازی می پردازیم. این موضوع در همه جوامع و کشورها وجود دارد. و محدود به یک کشور و یا جامعه نیست و دغدغه همگان محسوب می شود.
بیشتر بخوانید: شبکه های اجتماعی و آثار آن بر کودکان و نکات مهم
تعریف فضا مجازی
نکته قابل توجه این است که فضای مجازی با کلمه اینترنت کاملا متفاوت هستند و نباید این دو کلمه رو اشتباه به جای هم به کار برد. در واقع فضای مجازی یک فضایی است که ارتباطات کامپیوتری در آن اتفاق می‌افتد. که هم فردی و هم بین المللی است که بازتاب های افراد و یا یک ملت را در آن می بینیم و در واقع یک فناوری دیجیتال گسترده و به هم پیوسته است.
وب سایت های شبکه اجتماعی تبدیل به پدیده هایی بین المللی شدند و اجتماعی مثل فیسبوک ۱۰۰ میلیون نفر کاربر دارد این وب سایت ها باعث ایجاد محیط های دوستانه و برقراری ارتباط در زندگی اجتماعی کاربران می شوند. اما در کنار امتیازهایی که می توان به شبکه اجتماعی و فضا مجازی داد پیامدهای منفی و چالش های زیادی را هم در زندگی افراد ایجاد کرده است.
در واقع امروزه به خصوص در جامعه امروزی ما این شبکه ها در حال تبدیل شدن به یک تهدید می باشند. در دنیای امروزی زندگی انسان با شبکه های اجتماعی پیوند خورده است شبکه های ارتباطی در هم تنیده و به هم پیوسته تمامی حوزه ها مفاهیم به طور کل همه چیز زندگی انسان را تحت تاثیر قرار داده است می تواند این تاثیر مفید و کارآمد باشد و یا بالعکس تاثیر سوء و مخرب باشد.
مشکلات فضا مجازی
به دلیل داشتن ویژگی های خاص فضا مجازی و نوظهور بودن آن بسیاری از والدین ممکن است امکان و یا سواد کافی و یا حتی فرصتی برای شناخت این فضا نداشته باشد. در نتیجه نگرانی های بابت استفاده روزانه جوانان و نوجوانان و کودکان پیش می آید. در صورتی که والدین توانایی کنترل استفاده فرزندان خود را از این فضا نداشته باشند. باعث ایجاد یک فضای خاص خصوصی برای فرزندان می شود و آنها بدون نگرانی و یا بدون اینکه احساس کنند کسی از آنها مراقبت می کند ممکن است به سایت های مختلف در این فضا رجوع کنند که برای سن آنها و یا شخصیت آنها نامناسب باشد. در واقع وجود اینترنت فاصله بین نسل ها را بیشتر کرده است و باعث شده است که هیچ کدام از آنها درکی از یکدیگر نداشته باشند و این خود باعث ایجاد مشکلات کوچک و بزرگ خواهد شد.
یکی دیگر از مشکلات اینترنت و فضا مجازی این است که امکان انتقال و انتشار هرگونه اطلاعات غلط و طبقه بندی نشده وجود دارد که باعث آگاهی نادرست افراد خواهد شد و افراد با این تفکر که نسبت به آن موضوع علم و آگاهی دارند مرتکب خطاهایی خواهند شد.
از مشکلات فضای مجازی این است که دید و بازدید های و نیز روابط اجتماعی را کاهش داده. چرا که افراد از طریق چت و پست های الکترونیکی از دیگر خبردار خواهند شد و این راه را به دیدن حضوری ترجیح می دهند.
یکی از چالش های دیگر وجود این فضا وارد شدن فرهنگ ها و پدیده هایی است که مغایرت با فرهنگ و یا ارزش های اسلامی ایرانی ما دارند و می توانند بنیاد خانواده را سست کنند.
با توجه به اینکه افراد همیشه بهترین عکس ها و شرایط مطلوب خود را در فضا مجازی به اشتراک می گذارند. ممکن است باعث ایجاد شدن حس مقایسه در درون فرد بازدید کننده و کاهش اعتماد به نفس و یا تمرکز روی کمبودهای خود شود که قطعا آسیب های جدی را به دنبال دارد. ممکن است باعث سرد شدن ارتباطات عاطفی و نارضایتی ها از زندگی و خانواده شود.
مزایای فضا مجازی
محدود به مکان خاصی نیست و همه افراد در هر نقطه از جهان می توانند از این طریق و سریع به اطلاعات مورد علاقه خود دسترسی پیدا کنند. باعث کاهش رفت و آمدهای غیر ضروری درون شهری و در نتیجه آن کاهش آلودگی هوا و یا وقت هدر دادن در بین رفت و آمد های بین شهری کاهش مصرف کاغذ و درآمدزایی به صورت اینترنتی و مشغول کردن افراد.
باعث گسترش تبادل نظر با سرعت بسیار بالا شده و افراد را به راحتی می توان نظر شخصی خود را در موارد مختلف و یا تجربه های خود را به اشتراک بگذارند.
راه های جلوگیری از مشکلات فضای مجازی
برای استفاده درست و بهینه از هر کاری نیازمند به آگاهی در آن مورد هستیم. برای وارد شدن به این دنیا باید اطلاعات کافی داشته باشیم و در جهت صحیح از این فضا استفاده کرد تا به توسعه افکار، اندیشه و اهداف ما کمک کند. والدین باید برای کنترل کردن فرزندان خود تا حدی با با این فضا آشنایی پیدا کنند تا شیوه های جدید ارتباطی را بشناسند و از انجام بسیاری از ارتباطات پنهانی و یا مضر فرزندان خود جلوگیری کند.
یکی از اساسی ترین و مهمترین راه های پیشگیری از آسیب های فضای مجازی ایجاد فضای صمیمی در خانواده است، با ایجاد روابط صمیمی و دوستانه با فرزندانتان، بودن در کنار خانواده و در جامعه را به انزوا و هدر دادن وقت خود در فضای مجازی ترجیح خواهد داد و به دنبال گذراندن اوقات خوش با والدین و همسالان و به صورت حضوری است نه فرار کردن از جمع و پناه بردن به فضای مجازی که پر از رمز و رازهای بسیاری است.
به دنبال رابطه دوستانه و صمیمی بین والدین و فرزندان اعتماد به وجود خواهد آمد و فرزند شما در صورت داشتن مشکل بدون نگرانی می تواند آن را با شما در میان بگذارد. باید توجه داشت که اعتماد کردن در فضای مجازی کار بسیار مشکلی است و افراد نباید از نظر خانوادگی و یا مشکلات زندگی خود را در این فضا بیان کنند.
راهکارهای مدیریت خانواده ها
با استفاده از برنامه کنترل زمان شما می توانید زمان استفاده از گوشی در طول روز و مقدار بازه زمانی در هر ساعت و میزان استفاده از هر برنامه را کنترل کنید و یا حتی می توانید محدوده زمانی برای استفاده از بعضی از برنامه ها داشته باشید. همینطور محدودیت هایی برای ساعت های خاصی برای استفاده از برنامه هایی فعال کنید.
مغز ما به گونه ای عمل می کند که با مشاهده نور پخش شده از صفحه نمایشگر گوشی، کامپیوتر و یا هر وسیله ارتباطی دیگر این فرمان را می دهد که هنوز زمان خواب نرسیده است و باید بیدار بماند. بهتر است برای جلوگیری از این کار دست کم یک ساعت قبل از وقت خوابتان استفاده از گوشی و یا کامپیوتر را اتمام و از اختلالات خواب جلوگیری کنید.
با عضو شدن در کانال ها و یا صفحات و اخبار غیر رسمی خبرهای و شایعاتی بدون سند و منبعی را خوانده اید که باعث ایجاد استرس و اضطراب و بدبینی و کاهش اعتماد به نفس در شما شده است و برای مدتی ذهن شما را مشغول کرده. در این رابطه باید گفت لازم نیست تا تمام کانال ها و صفحات و اخبار را به طور مداوم دنبال کنید تنها با مراجعه به مراجع خبری معتبر و رسمی از اخبار مطلع شوید و از زمان گرانبهایتان بیشترین استفاده را کنید.
مدیریت رفتار در فضای مجازی
توجه داشته باشید که تعادل بین فضای حقیقی و مجازی را فراموش نکنید.
کلاهبرداران برای رسیدن به اهداف خود صحیح و طمع افراد را برانگیخته کرده و با دادن وعده های دروغین آنها را وارد چرخه مهندسی اجتماعی می کند.
تشخیص میزان صداقت افراد در فضای مجازی کار بسیار سختی است چرا که افراد می توانند در این فضا هویت واقعی خود را به نام کنند و با هویت‌های جعلی با شما رابطه برقرار کنند.
در حال حاضر اینترنت وسیله مفید برای توسعه افکار و اندیشه های بشری به حساب می آید اما به شرطی که در راه صحیح استفاده شود و افراد باید برای ورود به فضای مجازی اطلاعات کافی داشته باشند تا دچار مشکلات نشوند.
استفاده نابجا بی ملاحظه زوجین از شبکه های اجتماعی که از دلایل طلاق عاطفی می باشد.
آسیب های فضای مجازی برای کودکان جبران ناپذیر است برخی از والدین زمانی که مشغول کار هستند کودک را با تبلت در فضای مجازی و اینترنت بازی های رایانه ای رها می کند و تلاشی برای تفریحات سالم فرزندان خود ندارند.
و اما رفتار سالم در فضای مجازی
به طور کلی زندگی در این فضا تاثیر مثبت و منفی مختلفی بر سبک زندگی افراد دارد که در بالا به برخی از آنها اشاره کردیم برخی ها باعث قوت زندگی اما بعضی باعث ضعف و یا آسیب هایی خواهند شد. همانطور که در بالا نیز اشاره کردیم ورود به هم چنین فضاهایی نیازمند آگاهی های توسط والدین خود افراد به خصوص در سنین نوجوانی و جوانی که در تاثیر عواملی قرار می گیرند و آسیب پذیری بیشتری دارند.
آیا می‌توانید به من چند راهکار بیشتری برای حفاظت از کودکان در فضای آنلاین بدهید؟
مطمئناً، حفاظت از کودکان در فضای آنلاین بسیار مهم است و برخی از راهکارها عبارت‌اند از:
- آموزش ایمنی آنلاین: آموزش دادن اصول ایمنی آنلاین به کودکان یکی از بهترین راه‌ها برای محافظت از آنها است. این می‌تواند شامل آموزش‌هایی در مورد رمزهای عبور قوی، اشتراک‌گذاری اطلاعات شخصی و فرستادن عکس به دیگران باشد.
- استفاده از فیلترهای محتوا: بسیاری از برنامه‌ها و وب‌سایت‌ها امکانات فیلتر کردن محتوا را ارائه می‌دهند تا محتوای نامناسب برای کودکان را محدود کنند.
- استفاده از نرم‌افزارهای کنترل والدین: همانطور که قبلاً ذکر شد، نرم‌افزارهای کنترل والدین می‌توانند به شما امکان نظارت بر فعالیت‌های آنلاین کودکانتان و همچنین محدود کردن دسترسی آنها به محتوای خاص را بدهند.
- رعایت حفاظت از حریم خصوصی: آموزش دادن به کودکان در مورد اینکه چه چیزهایی باید در فضای آنلاین به اشتراک گذاشته شوند و چه چیزهایی نباید، می‌تواند به محافظت از حریم خصوصی آنها کمک کند.
- برقراری قوانین استفاده از اینترنت: تنظیم زمان‌هایی خاص برای استفاده از اینترنت و تعیین قوانینی برای استفاده از آن می‌تواند به کاهش خطرات احتمالی کمک کند.
- گفتگو در مورد فعالیت‌های آنلاین: با کودکان خود در مورد فعالیت‌های آنلاینشان گفتگو کنید. این بحث می‌تواند شامل چیزهایی باشد که آنها در اینترنت می‌بینند یا با آنها تعامل دارند.
- آگاهی از دوستان آنلاین کودکان: همچنین می‌توانید با کودکان خود در مورد دوستان آنلاینشان صحبت کنید و بررسی کنید که با کی تعامل دارند.
ابزار‌هایی برای حفاظت آنلاین
ابزارهای حفاظتی آنلاین به شما این امکان را می‌دهند که دسترسی نوجوانان به محتواهای بزرگ‌سالانه را کنترل کنید و آنها را از شکارچیان اینترنتی در امان نگه دارید. تعداد زیادی از ارائه‌دهندگان خدمات اینترنت (ISP) گزینه‌های کنترل والدین را پیشنهاد می‌کنند. همچنین می‌توانید از نرم‌افزار‌هایی استفاده کنید که به مسدود کردن دسترسی به وب‌سایت‌های خاص و محدود کردن اشتراک‌گذاری اطلاعات شخصی آنلاین کمک می‌کنند. برخی برنامه‌ها همچنین می‌توانند فعالیت‌های آنلاین را نظارت و ردیابی کنند.
نرم افزار نظارت والدین
نرم‌افزارهای نظارت والدین ابزارهای مفیدی هستند که به والدین کمک می‌کنند تا فعالیت‌های آنلاین کودکان خود را نظارت کنند و حفاظت کنند. آنها می‌توانند به والدین اجازه دهند تا محتوایی که کودکان به آن دسترسی دارند را کنترل کنند، زمانی که آنها آنلاین هستند را محدود کنند، و حتی مکان کودکان را ردیابی کنند. در زیر چند نمونه از این نرم‌افزارها آورده شده‌اند:
- اسپای۲۴: این نرم‌افزار یکی از محبوب‌ترین ها در بین والدین است و امکاناتی همچون محدود کردن زمان استفاده، فیلتر کردن محتوا، نظارت بر فعالیت‌های شبکه‌های اجتماعی و ردیابی مکان را ارائه می‌دهد.
- Net Nanny: محتوای غیرمناسب را فیلتر می‌کند، زمان استفاده از اینترنت را محدود می‌کند و فعالیت‌های آنلاین را ردیابی می‌کند. همچنین ویژگی مدیریت تماس‌ها و پیام‌های متنی را نیز در نسخه‌های موبایل خود دارد.
- Norton Family: این نرم‌افزار به والدین امکان می‌دهد تا تاریخچه جستجوی کودکان، محتوایی که به آن دسترسی دارند، و زمانی که آنلاین هستند را ردیابی کنند. همچنین ویژگی‌هایی مانند مدیریت زمان و ارائه گزارش‌های تفصیلی را نیز دارد.
- Kaspersky Safe Kids: این نرم‌افزار امکاناتی مانند محدود کردن زمان استفاده، فیلتر کردن محتوا، ردیابی مکان و نظارت بر فعالیت‌های شبکه‌های اجتماعی را ارائه می‌دهد.
- mSpy: یکی از قدرتمندترین ابزارهای نظارت والدین است و امکاناتی مانند ردیابی مکان، نظارت بر تماس‌ها، پیام‌های متنی، ایمیل‌ها، و فعالیت‌های شبکه‌های اجتماعی را ارائه می‌دهد.
مشارکت در فعالیت‌های آنلاین نوجوانان
مهم‌تر از محدود کردن دسترسی به محتواهای نامناسب، آموزش رفتار ایمن و مسئولانه در فضای اینترنت به نوجوانانتان است و نیز نظارت بر استفاده آنها از اینترنت.
رهنمود‌های اصلی که می‌توانید با نوجوانانتان در مورد استفاده ایمن از اینترنت به اشتراک بگذارید عبارت‌اند از:
- رعایت قوانین خانوادگی و قوانین تعیین شده توسط ارائه‌دهنده خدمات اینترنتی.
- هرگز تصاویر شخصی خود را منتشر یا معامله نکنید.
- هرگز اطلاعات شخصی خود مانند آدرس، شماره تلفن، نام یا محل مدرسه را در فضای اینترنت فاش نکنید.
- از نام کاربری استفاده کنید و رمز عبور را با کسی به جز والدین خود به اشتراک نگذارید.
- هرگز توافقی برای دیدار حضوری با کسی که آنها را آنلاین ملاقات کرده‌اند، بدون تأیید و یا نظارت والدین نکنید.
- هرگز به ایمیل، پیام، پست یا متنی تهدیدآمیز پاسخ ندهید.
- همیشه هر گونه ارتباط یا گفتگویی که ترسناک یا مضر بوده باشد، به والدین یا یک بزرگسال معتمد اطلاع دهید.
دستورالعمل‌های اصلی برای نظارت والدین به شرح زیر است:
- برای آموزش رفتار مناسب در فضای اینترنت به فرزندانتان، زمانی که آنها در فضای مجازی هستند، با آنها باشید.
- کامپیوتر را در یک فضای عمومی قرار دهید تا بتوانید روی فعالیت‌های آنها نظارت کنید، نه در اتاق‌های خصوصی. نظارت بر زمانی که از تلفن همراه یا تبلت استفاده می‌کنند، نیز مهم است.
- سایت‌های مورد علاقه فرزندانتان را در علامت‌های صفحه ذخیره کنید تا به آسانی به آنها دسترسی داشته باشید.
- بررسی کنید که آیا بیل‌های بانکی و تلفن همراه شما هزینه‌های غیرمعمولی دارند.
- بفهمید که آیا مدرسه فرزندانتان، مراکز پس از مدرسه، خانه‌های دوستانشان، یا هر مکان دیگری که فرزندانتان ممکن است بدون نظارت شما از کامپیوتر استفاده کنند، ابزارهای حفاظتی آنلاین را در اختیار قرار می‌دهند یا خیر.
- اگر با اعلانی درباره تبادل مطالب نامناسب در اینترنت مواجه شدید، جدی بگیرید و اقدامات لازم را انجام دهید.
اگر آگاه هستید که محتوای مربوط به آزار و اذیت کودکان به صورت آنلاین منتشر، استفاده، یا مشاهده شده، با مرکز ملی برای گم و پیدا شده‌ها و کودکان که مورد آزار قرار گرفته‌اند تماس بگیرید به شماره 0098212184 یا به وب‌سایت پلیس فتا آنها مراجعه کنید. آنها اطمینان می‌دهند که اطلاعات به مقامات انفورماتیکی برای بررسی ارسال می‌شود. اگر فرزند شما محتوای مربوط به کودکان مثل عکس‌ها یا فیلم‌های آزاردهنده را از طریق اینترنت دریافت کرده باشد، با اداره انفورماتیکی محلی یا پلیس سایبری تماس بگیرید.
- بر روی نشانه‌های هدفگیری کودکانه که ممکن است توسط شکارچیان اینترنتی انجام شود، نظارت کنید. این می‌تواند شامل:
- سپری کردن ساعت‌هایطولانی در اینترنت، به‌خصوص در شب‌ها
- تماس‌های تلفنی از افرادی که شما آنها را نمی‌شناسید
- دریافت هدایای ناخواسته از طریق پست
- خاموش کردن کامپیوتر یا دستگاه دیگر به‌صورت ناگهانی زمانی که شما وارد اتاق می‌شوید
- انزوا در زندگی خانوادگی و عدم رضایت از بحث در مورد فعالیت‌های آنلاین
- با فرزندان خود صحبت کنید! ارتباط باز با آنها را حفظ کنید و اطمینان حاصل کنید که در زمان بروز مشکلات در فضای مجازی، آنها احساس راحتی دارند که به شما مراجعه کنند.
بیشتر بخوانید: برنامه کنترل تاریخچه مرورگرهای گوشی فرزندان
