بیماری پسوریازیس ناخن و راه‌های درمان آن را بشناسید
پسوریازیس ناخن یکی از انواع شایع بیماری پسوریازیس است که تاثیرات قابل‌توجهی بر ناخن‌ها و کیفیت زندگی دارد. این بیماری از اختلال سیستم ایمنی بدن و درنتیجه تولید بیش از حد سلول‌های پوستی ناشی می‌شود. پسوریازیس ناخن درمان قطعی ندارد، اما علائم آن قابل کنترل هستند. تا انتهای این مقاله از دیجی‌کالا مگ با ما همراه باشید تا با علائم، دلایل و راه‌های درمان این بیماری آشنا شوید.
آنچه در ادامه می‌خوانید:
پسوریازیس ناخن چیست؟
علائم پسوریازیس ناخن
علت پسوریازیس ناخن چیست؟
درمان پسوریازیس ناخن
پیشگیری از پسوریازیس ناخن
پسوریازیس ناخن چیست؟
این سوال که پسوریازیس چیست و چه تاثیری روی ناخن دارد، از سوی بسیاری از افراد مطرح می‌شود. در پاسخ باید بگوییم که پسوریازیس یک بیماری خودایمنی التهابی است که باعث می‌شود سلول‌های پوست به‌سرعت تکثیر شده و روی هم انباشته شوند. علائم این بیماری شامل ایجاد نواحی ضخیم و تغییر رنگ‌یافته است که با فلس یا پوسته پوشیده می‌شوند. به این نواحی ضخیم و فلس‌مانند در روی پوست «پلاک» میگویند.
پسوریازیس می‌تواند در هر نقطه از پوست رخ دهد. اما معمولا در آرنج، زانو، پایین کمر و پوست سر دیده می‌شود. علاوه بر این، ناخن‌ها به‌خصوص ناخن‌های دست هم ممکن است درگیر این بیماری شوند. ناخن‌ها در بیش از ۵۰ درصد افراد مبتلا به پسوریازیس تحت تاثیر بیماری قرار می‌گیرند. در موارد نادر ممکن است ناخن‌ها تنها بخش بدن باشند که علائم پسوریازیس را نشان می‌دهند. در ادامه می‌توانید عکس پسوریازیس ناخن را مشاهده کنید.
علائم پسوریازیس ناخن
علائم این بیماری از خفیف تا شدید متغیر است. همچنین احتمال دارد بین افراد مختلف متفاوت باشد. از علائم شایع می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
۱. ایجاد حفره روی ناخن
صفحه‌ی ناخن سطح سختی است که روی بستر ناخن قرار دارد. این ماده از پروتئین کراتین ساخته شده است که در سلول‌های پوست و مو یافت می‌شود. پسوریازیس سلول‌های صفحه‌ی ناخن را از بین می‌برد. درنتیجه، فرورفتگی‌ها یا حفره‌های کوچکی روی ناخن‌های دست و پا به وجود می‌آید؛ گویی ناخن‌ها با نوک یک خودکار ضربه خورده‌اند.
تعداد حفره‌ها از فردی به فرد دیگر متفاوت است. بعضی از افراد ممکن است فقط یک یا ۲ حفره روی هر ناخن داشته باشند، در حالی که دیگران دارای ده‌ها حفره هستند. عمق حفره‌ها هم از کوچک به اندازه‌ی نوک سنجاق (۰/۴ میلی‌متر) تا بزرگ به اندازه‌ی نوک مداد شمعی (۲ میلی‌متر) متغیر است.
۲. تغییر در شکل یا ضخامت ناخن
ضعف در ساختارهای نگهدارنده می‌تواند به غیر از ایجاد حفره باعث خرد شدن ناخن‌ها شود. ناخن‌ها همچنین ممکن است به‌دلیل یک نوع عفونت قارچی به‌نام اونیکومایکوزیس (Onychomycosis) که در افراد مبتلا به پسوریازیس شایع است، ضخیم‌تر شوند. علاوه بر این، تشکیل یک ماده‌ی گچ‌مانند در زیر ناخن در ضخیم‌تر شدن آن نقش دارد. به این عارضه که ممکن است دردناک یا آزاردهنده باشد هیپرکراتوز زیرناخنی (Subungual hyperkeratosis) میگویند.
۳. جدا شدن بستر ناخن
گاهی‌اوقات ناخن از بستر یا پوست زیر خود جدا می‌شود. این وضعیت که به آن اونیکولیز (Onycholysis) میگویند، یک فضای خالی در زیر ناخن به وجود می‌آورد.
در صورت ابتلا به پسوریازیس، ابتدا متوجه زرد شدن نوک ناخن می‌شوید. این تغییر رنگ و جدا شدن ناخن از بستر در نهایت تا پایین‌ترین قسمت یعنی کوتیکول گسترش می‌یابد. باکتری‌ها ممکن است به فضای زیر ناخن وارد شده و باعث عفونت شوند. این عفونت می‌تواند کل ناخن را به رنگ تیره درآورد.
۴. تغییر رنگ ناخن
رنگ ناخن شما هم ممکن است تغییر کند. احتمال دارد یک لکه‌ی زرد-قرمز در بستر ناخن مشاهده کنید. این لکه در زیر صفحه‌ی ناخن شبیه لکه‌ی روغن به نظر می‌رسد و به همین دلیل به آن لکه‌ی روغنی میگویند.
در موارد شدید، پسوریازیس باعث گشاد شدن عروق خونی و درنتیجه قرمز شدن ماهک ناخن می‌شود. ماهک یک ناحیه‌ی روشن یا کم‌رنگ است که در قاعده‌ی ناخن قرار دارد.
در بعضی موارد، ممکن است متوجه خطوط بسیار باریک بنفش مایل به قرمز روی ناخن‌های خود شوید که به آن خونریزی اسپلینتر (Splinter hemorrhages) میگویند. علاوه بر این، ناخن‌های پا یا دست می‌توانند به رنگ زرد مایل به قهوه ای درآیند. ناخن‌های در حال خرد شدن اغلب سفید می‌شوند.
۵. لکه‌های خون
اگر به بیماری پسوریازیس مبتلا باشید، ممکن است لکه‌های خون در زیر ناخن‌هایتان ایجاد شود که به آن‌ها خونریزی اسپلینتر میگویند. این رسوبات باریک هستند و چند میلی‌متر طول دارند.
۶. زبر شدن ناخن
در صورت ابتلا به پسوریازیس ممکن است یکی از ناخن‌های شما یا همه‌ی آن‌ها ظاهری شبیه کاغذ سنباده پیدا کنند. به این وضعیت نادر تراکیونیشیا (Trachyonychia) گفته می‌شود.
علت پسوریازیس ناخن چیست؟
پسوریازیس ناخن مشکلی است که به سیستم ایمنی بدن مربوط می‌شود. سلول‌های جدید پوست به‌طور طبیعی هر ۲۸ تا ۳۰ روز یک‌بار رشد می‌کنند. اما در افراد مبتلا به پسوریازیس هر سه تا چهار روز یک‌بار رشد کرده و به سطح پوست می‌رسند که این موضوع باعث ایجاد راش پوستی می‌شود. در بعضی از بیماران، علاوه بر پوست یا سایر قسمت‌های بدن، ناخن‌ها هم تحت تاثیر قرار می‌گیرند.
پسوریازیس ناخن چه کسانی را تحت تاثیر قرار می‌دهد؟
هر شخصی ممکن است به پسوریازیس ناخن مبتلا شود. با این حال، این بیماری در افراد زیر شایعتر است:
- افراد بالای ۴۰ سال
- مردان
- کسانی که سابقه‌ی خانوادگی پسوریازیس را دارند
- افراد مبتلا به آرتریت پسوریاتیک (یک نوع مشکل مفصلی در افراد مبتلا به پسوریازیس)
درمان پسوریازیس ناخن
این بیماری ممکن است به بعضی از گزینه‌های درمانی مقاوم باشد. بنابراین شما و پزشک‌تان احتمالا مجبور هستید روش‌های مختلف را امتحان کنید. در ادامه به تعدادی از رایج‌ترین داروها و روش‌های درمان پسوریازیس ناخن اشاره می‌کنیم.
۱. پماد برای پسوریازیس ناخن
متخصص پوست ممکن است یک داروی موضعی تجویزی یا بدون نسخه را پیشنهاد کند. داروهای موضعی را باید یک یا ۲ بار در روز مستقیما روی ناخن بمالید. این محصولات به اشکال مختلف از جمله پماد، کرم، امولسیون و لاک در دسترس هستند.
کورتیکواستروئیدهای موضعی مثل کلوبتازول پروپیونات و بتامتازون دی‌پروپیونات می‌توانند بعضی از علائم پسوریازیس را تسکین دهند. محصولات حاوی ویتامین D مانند کلسیپوتریول، کلسیپوترین و کلسیتریول هم به کنترل التهاب و کاهش تولید سلول‌های اضافی پوست کمک می‌کنند.
یک نوع رتینوئید موضعی به‌نام تازاروتن که از ویتامین A ساخته شده است برای مقابله با تغییر رنگ ناخن و حفره‌های روی آن به‌کار می‌رود. همچنین آنترالین یک پماد ضدالتهاب است که از تولید بیش از حد سلول‌های پوست جلوگیری می‌کند. هنگامی که از این محصول یک بار در روز روی بستر ناخن استفاده می‌کنید، علائمی مانند ضخیم شدن و اونیکولیز را بهبود می‌بخشد. با این حال، ممکن است رنگ ناخن‌ها را به‌طور موقت تغییر دهد.
بعضی از محصولات موضعی بدون نیاز به نسخه‌ی پزشک در دسترس هستند. برای آشنایی با آن‌ها توصیه می‌کنیم ویدیوی مربوط به «بررسی سرم ترمیم‌کننده‌ی وکتور مدل پسوریازیس» را مشاهده کنید.
۲. داروی پسوریازیس ناخن
در صورت شدید بودن علائم بیماری یا موثر نبودن داروهای موضعی، پزشک به‌سراغ داروهای خوراکی و تزریقی می‌رود. در موارد زیر هم ممکن است مصرف این نوع داروها را توصیه کند:
- پسوریازیس بیش از سه ناخن را درگیر کرده است.
- بیماری به‌شدت بر کیفیت زندگی شما تاثیر گذاشته است.
- بیش از ۱۰ درصد سطح بدن درگیر پسوریازیس است یا تحت تاثیر آرتریت پسوریاتیک قرار گرفته است.
از آنجا که بسیاری از داروهای خوراکی یا تزریقی ممکن است عوارض جانبی داشته باشند، مهم است که با پزشک در مورد این موضوع صحبت کنید.
کورتیکواستروئیدهای تزریقی
در بعضی موارد، متخصص پوست یک کورتیکواستروئید را داخل ناخن یا نزدیک آن تزریق می‌کند. این کار می‌تواند علائمی مانند ضخیم شدن ناخن، برآمدگی‌ها و جداشدگی‌ها را برطرف کند.
داروهای سیستمیک
داروهای سیستمیک برای درمان پسوریازیس متوسط تا شدید استفاده می‌شوند و اثرات خود را در سراسر بدن اعمال می‌کنند. این داروها به شکل خوراکی یا تزریقی در دسترس هستند. داروهای سیستمیک عبارتند از: سیکلوسپورین، متوترکسات، آپرمیلاست و رتینوئیدها.
داروهای بیولوژیک
هنگامی که پسوریازیس به سایر درمان‌ها پاسخ نمی‌دهد، ممکن است داروهای بیولوژیک گزینه‌ی خوبی برای کنترل آن باشند. این داروها جدید هستند و بخش خاصی از سیستم ایمنی را هدف قرار می‌دهند. آدالیمومب، اتانرسپت، اینفلیکسیماب، اوستکینوماب، سکوکینوماب و ریسانکیزوماب چند نمونه داروی بیولوژیک محسوب می‌شوند.
از داروهای بیولوژیک باید به صورت تزریقی استفاده کنید. در بعضی موارد می‌توانید این کار را در خانه انجام دهید. به یاد داشته باشید که این داروها سیستم ایمنی را سرکوب می‌کنند و به همین دلیل ممکن است خطر ابتلا به عفونت را افزایش دهند. اگر نگران این موضوع هستید، با پزشک معالج خود مشورت کنید.
۳. فتوتراپی (نوردرمانی)
فتوتراپی با کند کردن رشد سلول‌های پوست به درمان علائم پسوریازیس کمک می‌کند. در این روش از اشعه‌ی ماوراء بنفش لامپ‌های مخصوص استفاده می‌شود. پزشک ممکن است از دارویی به‌نام پسورالن همراه با اشعه‌ی ماوراء بنفش A یا فرابنفش B استفاده کند.
۴. لیزردرمانی
گاهی‌اوقات متخصص پوست از لیزر رنگی پالسی (PDL) برای هدف قرار دادن رگ‌های خونی زیر ناخن استفاده می‌کند. این کار از شدت بیماری می‌کاهد. لیزردرمانی معمولا هر ۶ ماه یک‌بار انجام می‌شود.
۵. درمان‌های خانگی
احتمالا تابه‌حال مطالب زیادی در مورد درمان خانگی مشکلات پوستی از جمله درمان خانگی اگزما، بهترین روغن برای درمان اگزما و… شنیده یا خوانده‌اید. اما آیا این راهکارها برای پسوریازیس ناخن هم مفیدند؟ تحقیقات زیادی درباره‌ی این موضوع وجود ندارد، اما بعضی از افراد ممکن است از راهکارهای زیر سود ببرند:
- آلوئه‌ورا: ژل آلوئه‌ورا دارای خواص ضدالتهابی است و به همین دلیل می‌تواند علائم پسوریازیس ناخن را تسکین دهد. این ژل را چند بار در روز از جمله قبل از خواب به ناخن‌ها و پوست اطراف آن‌ها بمالید.
- کپسایسین: کپسایسین یک ترکیب شیمیایی است که به‌طور طبیعی در فلفل تند یافت می‌شود. کرم یا پماد کپسایسین می‌تواند علائم پسوریازیس ناخن را تسکین دهد. با این حال، مراقب باشید پس از استفاده از آن به چشم‌های خود دست نزنید. چون باعث سوزش آن‌ها می‌شود.
- نمک دریای مرده: این نمک از دریای مرده در جنوب غربی آسیا به دست می‌آید و می‌تواند علائم پسوریازیس ناخن را کاهش دهد. نمک دریای مرده را به یک کاسه آب گرم (۳۵ درجه‌ی سانتی‌گراد) اضافه کنید و ناخن‌هایتان را حداقل به‌مدت ۱۰ دقیقه داخل آن‌ها بگذارید. ممکن است لازم باشد این کار را چند بار در روز انجام دهید.
- زردچوبه: زردچوبه حاوی یک ماده‌ی شیمیایی به‌نام کورکومین است که تحقیقات نشان داده‌اند خواص ضدالتهابی و ضدقارچی دارد. شما می‌توانید زردچوبه را به‌عنوان ادویه به غذاهای خود اضافه کنید یا آن را به‌صورت قرص در دوزهای مشخص بخورید.
درمان‌های خانگی برای اکثر افراد بی‌خطر هستند. اما بهتر است قبل از امتحان کردن آن‌ها با پزشک مشورت کنید. چون ممکن است در معرض خطر ابتلا به یک واکنش آلرژیک جدی قرار داشته باشید. علاوه بر این، توصیه می‌شود به رژیم غذایی خود توجه کنید. چون تغذیه‌ی سالم و آشنایی با خوراکی مفید و مضر برای پسوریازیس می‌تواند به کنترل علائم بیماری کمک کند.
پیشگیری از پسوریازیس ناخن
هیچ راهی برای پیشگیری از پسوریازیس ناخن وجود ندارد. اگر این بیماری را داشته باشید، علائم آن ممکن است در طول زندگی به‌صورت دوره‌ای از بین بروند و دوباره شعله‌ور شوند. رعایت نکات زیر احتمال عود پسوریازیس را به حداقل می‌رساند:
- ناخن‌های خود را کوتاه نگه دارید تا از آسیب‌دیدگی یا بلند شدن ناخن از بستر آن جلوگیری کنید.
- از جویدن ناخن‌ها و عقب راندن کوتیکول‌های آن‌ها خودداری کنید. آسیب‌دیدگی پوست می‌تواند باعث شعله‌ور شدن پسوریازیس شود که به این وضعیت پدیده‌ی کوبنر (Koebner phenomenon) میگویند.
- هنگام باغبانی، شستن ظرف یا انجام هر نوع کاری در آب از دستکش استفاده کنید. برای محافظت بهتر، دستکش‌های نخی را زیر دستکش‌های وینیل یا نیتریل بپوشید.
- برای جلوگیری از عفونت همیشه ناخن‌های خود را تمیز و خشک نگه دارید.
- از کرم مرطوب‌کننده روی ناخن‌ها و کوتیکول‌های خود استفاده کنید. این کار به جلوگیری از ترک‌خوردگی یا شکنندگی ناخن‌ها کمک می‌کند.
- از تمیز کردن ناخن‌هایتان با اشیای تیز بپرهیزید. این کار مانع جدا شدن ناخن می‌شود.
- اگر سیگار می‌کشید، سعی کنید آن را ترک کنید. سیگار خطر ابتلا به پسوریازیس را افزایش می‌دهد.
- از نوشیدن الکل بپرهیزید. مصرف الکل با افزایش خطر ابتلا به پسوریازیس مرتبط است.
اغلب بیماری‌های پوستی تحت تاثیر عوامل محیطی و سبک زندگی قرار می‌گیرند. بنابراین با رعایت یک سری نکات می‌توانید از ابتلا به این بیماری‌ها پیشگیری کنید یا جلوی عود آن‌ها را بگیرید. اگر می‌خواهید در مورد این موضوع بیشتر بدانید، مقاله‌ی «چطور از اگزمای پوستی جلوگیری کنیم» را بخوانید و ویدیوی مربوط به آن را مشاهده کنید.
کلام پایانی
پسوریازیس یک بیماری شایع پوستی است که در بعضی از افراد باعث تغییر ناخن‌ها می‌شود. اگر به این بیماری مبتلا هستید و متوجه شدید که ناخن‌هایتان شکننده یا فرورفته شده‌اند، با پزشک در مورد بهترین گزینه‌ی درمانی صحبت کنید. درمان‌های مختلفی برای پسوریازیس ناخن در دسترس است که پزشک می‌تواند بسته به شدت بیماری مناسب‌ترین راهکار را به شما پیشنهاد دهد.
این مطلب صرفا جنبه‌ی آموزش و اطلاع‌رسانی دارد. پیش از استفاده از توصیه‌های این مطلب حتما با پزشک متخصص مشورت کنید. برای اطلاعات بیشتر بیانیه‌ی رفع مسؤولیت دیجی‌کالا مگ را بخوانید.
منابع: healthline, my.clevelandclinic
نوشته بیماری پسوریازیس ناخن و راه‌های درمان آن را بشناسید اولین بار در دیجی‌کالا مگ. پدیدار شد.
